Michalis Kiousis

Visions Croiseés

29 January – 26 February 2022 Athens TEXT BY Areti Leopoulou

Kafrine Rouge,
oil on canvas,
213 x 157 cm,
2020

Michalis Kiousis’ first solo show consists of paintings and sketches, where color and light are dominant, shadows become fundamental, and all representations are realistic yet deeply expressionistic. These compositions are full of clarity and structural completeness so strong, that they could marginally also stand as sculptures.

Chasseur Reynioné,
oil on canvas,
213 x 157 cm,
2021

The research process that Kiousis follows is based mainly on archival material, sketches, personal memories and life studies, transferred on the canvas through his own artistic filter. Working both inside and outside his studio, he captures experiences and memories via bright colors, clear forms, and gestural dynamics.

La Zoreille,
oil on canvas,
157 x 118 cm,
2021

His paintings are inspired by the everyday life of places such as Reunion Island and Senegal, where the artist traveled and lived in the context of his artistic and cultural quests and research; on those paintings, colors and light are catalysts that flood our first glance with a sense of abundance and intimacy, turning the compositions into a re-acquaintance with simple and pop everyday snapshots of faraway –yet not unfamiliar– places.

La Danseuse du quartier,
oil on canvas,
157 x 118 cm,
2022

At a second glance, however, further aspects of the painter's cultural experiences come to light; the movement, the rhythm, the popular culture, the social and cultural contradictions of countries that experienced slavery and colonialism, that have rich history and anthropological characteristics deeply different from the Mediterranean/European ones. The questions raised by Kiousis are open: what is it like to try represent a humble, different, and so politically charged everyday life? What is the political stance and attitude of the artist towards all this? What is it like to attempt to locate and re-present the cultural, but also the anthropological weight of other places through bright moments of their quotidian?

Toucouleur,
oil on canvas,
60 x 80 cm,
2021

This is exactly what Kiousis's painting manages to highlight: to lead us –through his most honest and exploratory glance– to different paths of seeing; to question the stereotypes of exoticism; to re-introduce us in the modern reality of places with a history charged with European colonialism but also so far from it today, so peculiar, modern and traditional together.

La route des Cannes a Sucre,
oil and oil pastel on paper,
100 x 140 cm,
2019

After all, this is the ultimate goal of his artistic research: the perception of the different, the questioning of cultural myths, the deepest understanding of the world. Something similar had preoccupied Henri Matisse, in whose footsteps Kiousis is also trying to follow. Additionally, if light is, technically and metaphorically, one of the most timeless and beloved elements of Greek painting, then Kiousis certainly succeeds in enriching it stylistically and conceptually, renewing it with his fresh postcolonial aspects and experiences.

Boutique Sinwa,
oil on canvas,
153 x 118 cm,
2021

Η πρώτη ατομική έκθεση του Μιχάλη Κιούση απαρτίζεται από ζωγραφικά έργα διαφορετικών διαστάσεων (καμβάδες και σχέδια) όπου το χρώμα και το φως είναι κυρίαρχα, οι σκιές θεμελιώδεις, οι αναπαραστάσεις ρεαλιστικές αλλά και εξπρεσιονιστικά ελεύθερες, οι συνθέσεις γεμάτες σαφήνεια, δομική πληρότητα και με πλαστικότητα τέτοια, που οριακά θα μπορούσαν να σταθούν και ως γλυπτικές.

Bateaux Rouges,
oil pastels on paper,
50 x 60 cm,
2016

Η ερευνητική διαδικασία που ακολουθεί ο Κιούσης βασίζεται σε αρχειακό υλικό, ζωγραφικά σημειώματα, προσωπικές αναμνήσεις και life studies, τα οποία -μέσα από το ζωγραφικό του φίλτρο- προσαρμόζει στις εικόνες που εντέλει μεταφέρει στον καμβά. Αποτυπώνει εμπειρίες και μνήμες σε αναπαραστάσεις που έχουν δουλευτεί εντός και εκτός του καλλιτεχνικού εργαστηρίου, δίνοντας μεγάλη σημασία στα έντονα χρώματα, τις ξεκάθαρες φόρμες, τη χειρονομιακή δυναμική.

Κaz Zon,
oil and acrylics on canvas,
40 x 50 cm,
2021 (DEPOT)

Οι ζωγραφικές του συνθέσεις αφορμούνται από την καθημερινή ζωή τόπων, όπως η Ρεϋνιόν και η Σενεγάλη, όπου ταξίδεψε αλλά και έζησε ο καλλιτέχνης στο πλαίσιο όχι μόνον των εικαστικών αλλά και των πολιτισμικών του αναζητήσεων και ερευνών σε αυτές, τα χρώματα και το φως αποτελούν καταλύτες που πλημμυρίζουν το πρώτο βλέμμα μας με μια αίσθηση αφθονίας και οικειότητας, μετατρέπουν κάθε σύνθεση σε μια εκ νέου γνωριμία με λιτές και pop καθημερινές στιγμές τόπων μακρινών -αλλά όχι ανοίκειων.

Walking Thoughts,
charcoal on ingres paper,
70 x 70 cm,
2021 (DEPOT)

Με μια δεύτερη, ωστόσο, ματιά είναι ευδιάκριτες και άλλες πτυχές πολιτισμικών εμπειριών του ζωγράφου: η κίνηση, ο ρυθμός, η λαϊκή κουλτούρα, οι κοινωνικές και πολιτισμικές αντιφάσεις περιοχών που βίωσαν δουλεία και αποικιοκρατία, που διαθέτουν πλούσια ιστορία και ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά πολύ διαφορετικά από τα μεσογειακά/ευρωπαϊκά. Τα ερωτήματα που θέτει ο Κιούσης είναι ανοιχτά και πολλά: πώς είναι να απαθανατίζεις μια ταπεινή, διαφορετική, αλλά και τόσο φορτισμένη πολιτικά καθημερινότητα; Ποια η πολιτική θέση και στάση του καλλιτέχνη απέναντι σε όλα αυτά; Πώς είναι να εντοπίζεις και να παρουσιάζεις εκ νέου το πολιτισμικό, αλλά και το ανθρωπολογικό βάρος άλλων τόπων μέσα από φωτεινά στιγμιότυπα της καθημερινότητας;

Kafrine e Zoreille,
oil pastel on paper,
30 x 40 cm,
2016

Αυτό ακριβώς όμως είναι που κατορθώνει η ζωγραφική τού Κιούση: να μας οδηγήσει, μέσα από την πλέον ειλικρινή και διερευνητική ματιά του, σε διαφορετικά μονοπάτια θέασης, να καταρρίψει τα συνήθη στερεότυπα του εξωτισμού, να μας επανασυστήσει στη σύγχρονη πραγματικότητα τόπων με ιστορία φορτισμένη από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία αλλά και τόσο μακριά από αυτήν, τόσο ιδιότυπη, μοντέρνα και παραδοσιακή μαζί.

Sabroso,
oil pastel on paper,
30 x 40 cm,
2016

Αυτός υπήρξε άλλωστε και ο κατεξοχήν στόχος της εικαστικής έρευνάς του: η βιωματική αντίληψη του διαφορετικού, η κατάρριψη εξωραϊστικών πολιτισμικών μύθων, η ουσιαστικότερη κατανόηση του κόσμου. Κάτι ανάλογο είχε απασχολήσει τον Henri Μatisse, στα βήματα του οποίου επιχειρεί να κινηθεί και ο Κιούσης. Και, επιπρόσθετα, εάν το φως αποτελεί, τεχνικά και μεταφορικά, ένα από τα πιο διαχρονικά και αγαπητά στοιχεία της ελληνικής ζωγραφικής, ο Κιούσης επιτυγχάνει σίγουρα να την εμπλουτίσει υφολογικά και να την ανανεώσει εννοιολογικά με τη σύγχρονη και μετααποικιακής λογικής οπτική και εμπειρία του.